Informator UZP 3/2010
"....Znaczenie zwrotu ?dostawy lub usługi powszechnie dostępne o ustalonych standardach jakościowych? nie zostało doprecyzowane przez ustawodawcę. Jednakże analiza powyższego zwrotu była przedmiotem licznych interpretacji Departamentu Prawnego Urzędu Zamówień Publicznych w sprawach indywidualnych rozstrzyganych w formie opinii prawnych. W powyższym zakresie Departament Prawny UZP wskazał, że: ?Odnosząc się do możliwości udzielenia zamówienia na usługę polegającą na usuwaniu azbestu z zastosowaniem procedury opartej na trybie zapytania o cenę, należy wskazać, iż ustawa Pzp nie określa bliżej co należy rozumieć przez ?usługi powszechnie dostępne o ustalonych standardach jakościowych?. Kierując się wykładnią językową, ustawowe pojęcie ?powszechnie dostępny? należałoby rozumieć jako ?dotyczący wszystkich, wszystkiego?, pospolity, masowy, seryjny, popularny. Podobnie pod pojęciem ?ustalone standardy jakościowe? należy rozumieć typy lub gatunki (dostaw/usług) dokładnie określone, znormalizowane, odpowiadające przeciętnym, standardowym, a nie specyficznym wymaganiom (normom), niewymagające indywidualnego podejścia.
Przez powszechną dostępność dostaw lub usług należy rozumieć zatem oferowanie dóbr o pożądanej charakterystyce przez liczne podmioty na rynku, co umożliwia łatwy dostęp do tych dóbr praktycznie nieograniczonej grupie konsumentów, co z kolei łączy się wprost z powszechną konsumpcją takich dóbr czy usług. Oznacza to, że tryb zapytania o cenę nie może być wykorzystywany do nabywania towarów lub usług specjalistycznych, przeznaczonych dla wąskiego kręgu odbiorców, o dostępności ograniczonej do nielicznych, specjalistycznych wykonawców. Nie można go więc stosować do zamówień na wszelkie nietypowe usługi, wymagające szczególnych kwalifikacji bądź usługi wyjątkowego zastosowania. Przesłankę art. 70 Pzp należałoby zatem rozumieć jako możliwość realizacji typowych w danej branży zamówień, przez większość podmiotów tej branży. Należy podnieść, iż warunkiem świadczenia usług polegających na usuwaniu produktów niebezpiecznych jest posiadanie odpowiednich uprawnień oraz pozwoleń. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. ? o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251 ze zm.), w art. 17 ust. 1 ustawy nakłada na podmiot trudniący się budową, rozbiórką, remontem obiektów, czyszczeniem zbiorników lub urządzeń oraz sprzątaniem, konserwacją i naprawą w trakcie, których dochodzi do powstawania odpadów, obowiązek uzyskania decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, jeżeli wytwarza odpady niebezpieczne (np. azbest) w ilości powyżej 0,1 Mg rocznie. Powyższe usługi wymagają również, od podmiotów trudniących się ich wykonywaniem, specjalistycznych kwalifikacji.
Ponadto przez ?ustalone standardy jakościowe? pojmowane jako ?przeciętne typy, wzorce, rodzaje (gatunki), wyroby odpowiadające przeciętnym wymaganiom? należy rozumieć zarówno standardy wynikające z przyjętych dla tych produktów norm określonych przepisami prawa przedmiotu świadczenia, jak i wymagań przyjętych jako normy w powszechnym odbiorze konsumenckim. Istotną cechą produktów lub usług zamawianych w trybie zapytania o cenę powinna być więc ich typowość, gwarantująca zamawiającemu porównanie cen takiego samego rodzaju produktów czy usług, oferowanych przez różnych dostawców lub wykonawców, poprzez podanie nazwy produktu lub usługi i określenie podstawowych ich parametrów czy zakresu. W konsekwencji tryb zapytania o cenę może być stosowany tylko w odniesieniu do takich dostaw lub usług, których standardy jakościowe nie są ustalane indywidualnie przez zamawiającego na jego konkretne potrzeby, ale zamawiający zaspakaja swoje potrzeby poprzez nabywanie towarów lub usług ogólnie dostępnych, powszechnie oferowanych, takich jakie są de facto oferowane wszystkim, ewentualnie zainteresowanym ich zakupem.
O tym, czy dany przedmiot zamówienia zakwalifikować można jako powszechnie dostępny o ustalonych standardach jakościowych, decyduje zamawiający mając na uwadze całość zamówienia. Jak zostało już wyżej wskazane - rzeczy i usługi powszechnie dostępne to takie, które jako dobra popularne są wszędzie na rynku oferowane i wykonywane przez wszystkich wykonawców działających w określonej branży. Można je nabywać bez względu na miejscowość i czas. Natomiast przyjęcie, że określone usługi są standardowe oznacza, iż niezależnie od faktu, kto będzie ich wykonawcą (o ile jest przynajmniej pięciu wykonawców świadczących usługi określonego rodzaju), jedyną różnicą będą zaoferowane ceny (tzn. sam przedmiot będzie zestandaryzowany - identyczny, niezależnie od tego, który z wykonawców go wykona). Na rynku dostaw, w trybie zapytania o cenę mogą zostać zakupione np. artykuły biurowe, produkty spożywcze różnego asortymentu, opał, paliwo, standardowy sprzęt komputerowy. Natomiast rynek usług to m. in. zakup prostych usług poligraficznych, usług utrzymania czystości lub usługi pralnicze?.
