Umowy zawierane przez jest na okres dłuższy niż rok budżetowy

Pabianice 24 stycznia 2006 r.

BZ.I. 0718 - 2 /06

Pani
Zdzisława Wasążnik
Dyrektor
Departamentu Finansów
Samorządu Terytorialnego
Ministerstwa Finansów
ul. Świętokrzyska 12       
00 -916 WARSZAWA

                          W dniu 1 stycznia 2006 r. weszła w życie ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104). Zmiany wprowadzone ustawą w systemie finansów publicznych, w tym finansów jednostek samorządu terytorialnego, moim zdaniem w sposób niezbyt precyzyjny regulują wzajemne relacje w zakresie wydatkowania środków publicznych określonych w ustawie i w ustawie z dnia 19 stycznia 2004 r. ? Prawo zamówień publicznych (Dz. U. Nr 19, poz. 177 z późn. zm.). W tej sprawie występowałem już wcześniej do organów sprawujących nadzór nad finansami jednostek samorządu terytorialnego (kserokopie pism w załączeniu). Jak wynikało z pisma Pani Minister Elżbiety Suchockiej ? Roguskiej z dnia 30 marca 2005 r.  (BP ? 033 ? 81/2005/305 ? kserokopia w załączeniu) sprawa ta miała być analizowana w toku prac nad projektem ustawy o finansach publicznych.
Moim zdaniem przyjęte rozwiązania w nowej ustawie o finansach publicznych budzą w dalszym ciągu wątpliwości, czy samorządowa jednostka finansów publicznych, może zawierać Umowy na okresy określone w art. 142 i 143  ustawy ? Prawo zamówień publicznych, a więc na okres trzech lub pięciu lat oraz na czas nieoznaczony. Wprawdzie zapis art. 35 ust. 4 ustawy z 30 czerwca 2005 r. stanowi, że ?jednostki sektora finansów publicznych zawierają Umowy, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane, na zasadach określonych w przepisach o zamówieniach publicznych?, ale zgodnie z art. 138 pkt 3 w związku z art. 189 ust.1 ustawy, ?dokonywanie wydatków następuje w granicach kwot określonych w planie finansowym, z uwzględnieniem prawidłowo dokonanych przeniesień i zgodnie z planowanym przeznaczeniem, w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów?, czyli że samorządowa jednostka finansów publicznych może dokonywać wydatków tylko do wysokości określonej w jej planie finansowym. W art. 184 ust.1 pkt 10 lit. b ustawy znajduje się wprawdzie upoważnienie dla organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego do uchwalenia w uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego, upoważnienia dla zarządu jednostki samorządu terytorialnego do zaciągania zobowiązań z tytułu zawartych umów, ale to upoważnienie może dotyczyć jedynie tych umów, których realizacja w roku następnym jest niezbędna dla zapewnienia ciągłości działania jednostki i termin zapłaty upływa roku następnym. A zatem w świetle tych zapisów jest możliwe (po otrzymaniu odpowiedniego upoważnienia) zawieranie umów przez samorządowe jednostki sektora finansów publicznych, na okres wykraczający poza okres określony w planie finansowym, jeżeli spełnione zostaną łącznie dwie przesłanki:
- realizacja Umowy w roku następnym jest niezbędna dla zapewnienia ciągłości działania
  jednostki,
- termin zapłaty upływa w roku następnym.
Przyjęte powyższe rozwiązanie nie  w pełni  spełnia dyspozycję art. 35 ust. 3 pkt. 1 ustawy, który stanowi, że ?wydatki publiczne powinny być dokonywane w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów?.. Praktyka bowiem pokazuje, że przeprowadzenie postępowania na okres dłuższy niż rok budżetowy, pozwala na uzyskanie korzystniejszych warunków Umowy, szczególnie jeśli chodzi o cenę. Za takim rozwiązaniem przemawia również fakt, że niektóre wydatki są zawsze ponoszone w każdym roku budżetowym. Bez ponoszenia tych wydatków żadna jednostka finansów publicznych nie może prawidłowo funkcjonować. Wiadomo też na podstawie wydatków poniesionych w latach poprzednich na poszczególne rodzaje  usług czy dostaw, jaki może być ich poziom w okresie najbliższych trzech lat. Pragnę podkreślić, to co jak myślę jest powszechnie znane i uznawane, że wprowadzenie do systemu prawnego ustawy o zamówieniach publicznych a obecnie ustawy ? prawo zamówień publicznych miało na celu aby wydatki sektora finansów publicznych dokonywane były w sposób oszczędny i racjonalny. Jeżeli ustawodawca w jednym akcie dopuszcza możliwość zaciągania zobowiązań na okresy dłuższe niż rok budżetowy i jeżeli ten sam ustawodawca w drugim akcie prawnym takiej możliwości nie dopuszcza, to takie jego działanie, jest działaniem wewnętrznie nie spójnym. Moim zdaniem ustawa o finansach publicznych i ustawa ? Prawo zamówień publicznych stanowią łącznie o zasadach i sposobach wydatkowania środków publicznych i powinny być ze sobą zgodne między innymi w zakresie na jaki okres mogą być zawierane Umowy przez jednostki finansów publicznych.
Pragnę ponadto zwrócić uwagę na fakt, że rozwiązanie przyjęte art. 184 ust. 1 pkt 10 lit. b ustawy, zawiera  możliwość upoważnienia wyłącznie zarządu przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego do zaciągania zobowiązań z tytułu umów, których realizacja  w roku następnym jest niezbędna do zapewnienia ciągłości działania jednostki i termin zapłaty upływa w roku następnym. W tym miejscu rodzi się pytanie, a co zaciąganiem tego typu zobowiązań przez powiatowe jednostki organizacyjne. (np. szkoły, domy pomocy społecznej)?. Czy upoważnienie udzielone  zarządowi  przez radę powiatu,  rozciąga się na upoważnienie dla tych jednostek, bowiem ustawa tego zagadnienia  w sposób wyraźny nie precyzuje?.
Niektórzy prawnicy uważają, że przepis art. 35 ust. 4 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104), z uwagi na fakt, jako że został zamieszczony w dziale I ustawy ? ?Zasady ogólne finansów publicznych?, jest przepisem szczególnym w stosunku do innych postanowień ustawy i w związku z tym dopuszczalne jest na jego podstawie zawieranie umów na okres trzech lub pięciu lat oraz na czas nieoznaczony po uprzednim przeprowadzeniu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.

Szanowna Pani Dyrektor,
przedkładając powyższe pismo, zwracam się z gorącą prośbą  o ustosunkowanie się do przedstawionych w nim wątpliwości i problemów interpretacyjnych związanych ze stosowaniem przepisów ustawy  z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych i ustawy z dnia 19 stycznia 2004 r. ? Prawo zamówień publicznych przez samorządowe jednostki sektora finansów publicznych.