Tajemnica przedsiębiorstwa

Ceny nie zastrzegli.

Wyrok KIO z  dnia 5 stycznia 2011 r., sygn. akt KIO 2756/10
"Niezasadny okazał się również zarzut zaniechania przez Zamawiającego ujawnienia informacji zastrzeżonych przez Spółdzielnię Inwalidów ?Naprzód? jako tajemnica przedsiębiorstwa, jak również zarzut zaniechania przez Zamawiającego weryfikacji prawidłowości tego zastrzeżenia. Zdaniem Izby z art. 8 pzp, wobec tego, że zasadą jest jawność postępowania (ust. 1), a wyjątkiem ograniczenie tej jawności (ust. 2), wynika obowiązek dokonania przez zamawiających każdorazowo oceny prawidłowości utajnienia informacji przez wykonawcę uczestniczącego w postępowaniu z powołaniem się na tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (ust. 3). Weryfikacji tej należy dokonywać przez pryzmat definicji tajemnicy przedsiębiorstwa określonej w przepisie art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 z późn. zm.). Izba w pełni zatem podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale z dnia 21 października 2005 r. (sygn. akt III CZP 74/05). Z kolei wynikająca z przepisu art. 96 ust. 3 pzp jawność ofert już od chwili ich otwarcia, wskazuje, iż weryfikacja prawidłowości objęcia tajemnicą przedsiębiorstwa informacji w nich zawartych powinna być przeprowadzona niezwłocznie po terminie otwarcia ofert. W okolicznościach niniejszej sprawy niewątpliwe jest, iż Zamawiający 15 listopada 2010 r. zwrócił się do Przystępującego o wyjaśnienie powodów objęcia tajemnicą przedsiębiorstwa Planu higieny i Planu programu szkoleń pracowników, a Przystępujący 17 listopada 2010 r. w odpowiedzi udzielił obszernych wyjaśnień. Doszło zatem niewątpliwie do jakiejś formy weryfikacji prawidłowości zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa w stosunku do tej części oferty, a przez odmowę ujawnienia Odwołującemu informacji tam zawartych Zamawiający wyraził swoją pozytywną ocenę zasadności dokonanego utajnienia. W ocenie Izby ustawa pzp nie przewiduje żadnego szczególnego trybu przeprowadzania tej weryfikacji, a zatem zamawiający nie mają obowiązku informowania ?z urzędu? uczestników postępowania o negatywnym lub pozytywnym wyniku przeprowadzonej weryfikacji prawidłowości zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa, lecz obowiązani są do udostępnienia informacji, które w sposób nieuprawniony zostały wskazane przez wykonawcę jako stanowiące taką tajemnicę, zainteresowanym domagającym się na podstawie przepisu art. 96 ust. 3 pzp wglądu do ofert. Uczestnikom postępowania zamówieniowego w razie odmowy udostępnienia przez Zamawiającego ofert po terminie ich otwarcia przysługuje odwołanie, przy czym termin na złożenie tego środka ochrony prawnej należy w takim przypadku liczyć zgodnie z przepisem art. 182 ust. 3 pzp, a zatem od dnia, w którym powzięto lub przy zachowaniu należytej staranności można było powziąć wiadomość o okolicznościach stanowiących podstawę jego wniesienia. Izba podziela w tym zakresie stanowisko wyrażone w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z 9 września 2010 r. (sygn. akt. KIO 1851/10). W okolicznościach niniejszej sprawy oznacza to, iż zarzuty Odwołującego dotyczące naruszenia przez Zamawiającego przepisów art. 8 czy art. 96 ust. 3 pzp są spóźnione, gdyż termin otwarcia ofert upłynął 29 października 2010 r. Nawet gdyby przyjąć korzystniejszą dla Odwołującego interpretację, iż wobec braku niezwłocznego przeprowadzenia tej weryfikacji przez Zamawiającego, termin ten nie rozpoczął biegu od tej daty, to nie może być on liczony później niż od 17 listopada 2010 r., kiedy Przystępujący udzielił w tym zakresie wyjaśnień, które pozwalały Zamawiającemu na podjęcie decyzji. Nie ma natomiast żadnego uzasadnienia dla liczenia tego terminu dopiero od zawiadomienia przez Zamawiającego o wyniku postępowania, gdyż z przepisu art. 92 pzp nie wynika, iż jego elementem są informacje dotyczące zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa w złożonych ofertach".

I jeszcze jeden wyrok - z dnia 4 lipca 2011 r., sygn. akt KIO 1284/11:
"Nawet bezprawne objęcie tajemnicą przedsiębiorstwa informacji zawartych w ofercie nie stanowi podstawy do odrzucenia oferty.
Stanowisko takie zajął jednoznacznie i rozstrzygająco Sąd Najwyższy w uchwale z 21 października 2005 r., sygn. akt III CZP 74/05: ?W postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego zamawiający bada skuteczność dokonanego przez oferenta - na podstawie art. 96 ust. 4 Pzp - zastrzeżenia dotyczącego zakazu udostępniania informacji potwierdzających spełnienie wymagań wynikających ze specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Następstwem stwierdzenia bezskuteczności zastrzeżenia, o którym mowa w art. 96 ust. 4 Pzp, jest wyłączenie zakazu ujawniania zastrzeżonych informacji. Zgodnie z treścią powyższej uchwały ?negatywna weryfikacja przez zamawiającego wystąpienia niezbędnej przesłanki ustawowej przesądzającej o skuteczności dokonania zastrzeżenia zakazu udostępniania informacji (brak podstaw do uznania ich za tajemnicę przedsiębiorstwa) wywołuje tylko konsekwencje w postaci wyłączenia, przewidzianego w art. 96 ust. 4 zd. 1 Pzp zakazu ujawniania, bezzasadnie zastrzeżonych przez oferenta informacji. Wynik negatywnej weryfikacji przez zamawiającego charakteru informacji, objętych przez oferenta zastrzeżeniem zakazu ich udostępniania, nie przesądza przecież o niezgodności oferty z ustawą, a dowodzi jedynie bezskuteczności dokonanego zastrzeżenia, co wyłącza obowiązek zamawiającego odrzucenia takiej oferty. W konsekwencji oferta taka będzie przedmiotem oceny w postępowaniu o udzielenie zamówienia, tyle że zamawiający zobowiązany będzie ujawnić także i te informacje, które oferent objął swoim bezskutecznym zastrzeżeniem zakazu ich udostępniania?.
Prezentowaną tezę Sądu Najwyższego uznaje za prawidłową także Prezes Urzędu Zamówień Publicznych, przykładowo w opinii prawnej pt. ?Tajemnica przedsiębiorstwa? (wcfe: www.uzp.gov.pl/cmsws/page/?D;679 z 15 czerwca 2011 r.). Ponadto, jest ona także podzielana przez Zespół Arbitrów np. UZP/ZO/0-19/06 oraz Krajową Izbę Odwoławczą np. KIO/UZP 53/09 (co do uchwały Sądu Najwyższego z 21 października 2005 r. III CZP 74/05: ?Stanowisko to zachowuje pełną aktualność na gruncie obecnie obowiązujących przepisów prawa"), KIO/UZP 1591/09 (?skład orzekający Izby stwierdza, co wynika z przywołanej również przez samego odwołującego uchwały Sądu Najwyższego z 21 października 2005 r.  (sygn. III CZP 74/05), nawet niezasadne zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa nie może prowadzić do eliminacji wykonawcy, który zastrzeżenia takiego dokonał i eliminacji złożonej przez niego oferty, a zatem nie może doprowadzić do zadośćuczynienia żądaniu odwołującego, tj. wykluczenia wykonawcy z udziału w postępowaniu?). Izba uznała, że nie ma podstaw do odrzucenia oferty. Bez względu na to, czy wykonawca prawidłowo czy też nieprawidłowo zastrzegł pewne informacje w ofercie jako tajemnicę przedsiębiorstwa, oświadczenie to jest oświadczeniem odrębnym od samego oświadczenia będącego ofertą. Zgodnie z art. 66 § 1 Kc oferta jest oświadczeniem złożonym drugiej stronie woli zawarcia umowy określającym istotne postanowienia tej umowy. Natomiast oświadczenie deklarujące chęć nieujawniania pewnych informacji zawartych w ofercie (czy też jego ewentualna bezskuteczność) nie wpływa na samą wynikającą z przepisów prawa ważność tej oferty, do której odnosi się przepis art. 89 ust. 1 pkt 8 Pzp (wyrok KIO/UZP 114/09,116/09).
Również przedstawiciele doktryny aprobują powyższe rozstrzygnięcie, ?Bezpodstawne zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa w bezpośrednim związku ze złożeniem oferty przetargowej nie uzasadnia uznania oferty za niezgodną z ustawą, nawet gdyby wiadomość deklarowana jako poufna znalazła się w jej treści, a klauzula poufności została jedynie do niej dołączona. Niegodziwe zachowanie oferenta dotyczy bowiem tylko tej klauzuli, a nie jest przecież składnikiem oferty rozumianej jako stanowcza propozycja zawarcia umowy? (R. Szostak, Glosa do uchwały SN z 21 października 2005 r., III CZP 74/05. Teza nr 2, Glosa 2006/3/119). ?[...] Bezpodstawne zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa w bezpośrednim związku ze złożeniem oferty przetargowej nie uzasadnia uznania oferty za niezgodną z ustawą, nawet gdyby wiadomość deklarowana jako poufna znalazła się w jej treści, a klauzula poufności została jedynie do niej dołączona. Niegodziwe zachowanie oferenta dotyczy bowiem tylko tej klauzuli, a nie jest przecież składnikiem oferty rozumianej jako stanowcza propozycja zawarcia umowy. Niezgodność z ustawą - wyraźnie przeciwstawiona w art. 89 ust. 1 Pzp nieważności oferty - nie dotyczy zapewne wad autonomicznego oświadczenia oferenta, lecz potencjalnej umowy jako czynności prawnej. Bezprzedmiotowe byłoby przyjęcie oferty wprawdzie ważnej, lecz obarczonej nieprawidłowościami prowadzącymi do nieważnej umowy - np. oferty złożonej przez osobę o ograniczonej zdolności do czynności prawnych (art. 18 Kc) czy przez rzekomego pełnomocnika (art. 103 Kc) - w sytuacji, gdy w toku postępowania nie można już uzyskać zatwierdzenia oświadczenia woli? (M. Salomonowicz, Glosa do uchwały SN z 21 października 2005 r., III CZP 74/05, Glosa 2006/3/119).
Następstwem stwierdzenia bezskuteczności zastrzeżenia, o którym mowa w art. 96 ust. 4 Pzp jest wyłączenie zakazu ujawniania zastrzeżonych informacji, nie zaś odrzucenie oferty (wyrok w sprawie III CZP 74/05). Wskazane orzeczenie w pełni zachowało swoją aktualność, mimo uchylenia art. 96 ust. 4 Pzp, bowiem treść tego przepisu, z pewnymi zmianami, powtórzono w art. 8 Pzp dodając doń ust. 3 (tak Jerzy Baehr, Tomasz Czajkowski, Włodzimierz Dzierżanowski, Tomasz Kwieciński, Waldemar Łysakowski, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, UZP, Warszawa 2006, s. 68-69)".

Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku o sygn. akt: V Ca 421/07 stwierdził, że wykaz osób, które będą wykonywać zamówienie, wraz z informacjami o ich kwalifikacjach i zakresie wykonywanych czynności oraz dokumenty merytoryczne mogą stanowić tajemnicę przedsiębiorstwa. Wykaz osób stanowi informacje o niewątpliwej wartości dla firmy informatycznej, biorąc zwłaszcza pod uwagę sytuację na rynku pracy w branży informatycznej i związane z tym ryzyko ?podbierania" personelu. Informacje te należy brać pod uwagę jako całość, co oznacza, że przykładowo jawność dokumentów potwierdzających wymagane uprawnienia niweczyłaby zastrzeżenie poufności wykazu osób. Na potwierdzenie przytoczył również wyroku KIO z dnia 13.05.2010 r., sygn. akt: KIO 667/10. Zobowiązanie do udostępnienia zasobów ludzkich musiało zostać zastrzeżone jako tajemnica przedsiębiorstwa, ponieważ w innym przypadku niweczyłoby to zastrzeżenie tajemnicą wykazu osób.