Komentarz do tego wyroku dr Małgorzata Podrecka:
Stanowisko SN
Stanowisko to zostało rozpowszechnione po wydaniu przez SN wyroku z 13.1.2004 r.4. W stanie faktycznym będącym podstawą orzekania zamawiający zawarł umowę z wykonawcą po przeprowadzeniu przetargu. W umowie zastrzeżono, że wykonawca ma prawo cesji umowy na inny podmiot po jego utworzeniu i zarejestrowaniu. Wykonawca skorzystał z tego zastrzeżenia i w drodze umowy przeniósł w całości prawa i obowiązki na ten inny podmiot. W uzasadnieniu orzeczenia SN podzielił pogląd Sądu Apelacyjnego, według którego postanowienie umożliwiające przeniesienie praw i obowiązków wynikających z umowy na podmiot, który nie istniał w chwili przeprowadzania przetargu, miało na celu ?przejęcie? zamówienia publicznego przez podmiot nieuprawniony, z obejściem rygorów ustawowych i z tego powodu dotknięte było sankcją nieważności na podstawie art. 72 ust. 2 ustawy z 10.6.1994 r. o zamówieniach publicznych5. Podobnie, z uwagi na art. 58 § 1 KC nieważna była umowa o przeniesienie praw i obowiązków. Zdaniem sądu, znajdujący zastosowanie w sprawie przepis art. 12a ZamPublU ma charakter bezwzględnie obowiązujący i nie może być ?korygowany? wolą stron6. Wynika to z celu ZamPublU, eksponującego interes publiczny, eliminującego sytuacje korupcjogenne. W rozpatrywanej sprawie SN nie zajmował się oceną tego, czy w danych okolicznościach postanowienie zezwalające na przeniesienie praw i obowiązków wynikających z umowy zawartej w wyniku przeprowadzonego przetargu, jak również dokonane później przeniesienie praw i obowiązków wynikających z tej umowy, naruszają interes publiczny, a zatem cel normy wyrażonej w art. 12a ZamPublU.
Ocena stanowiska SN
Przyjęcie stanowiska, że w każdym przypadku ? niezależnie od okoliczności ? przeniesienie przez wykonawcę na inny podmiot praw i obowiązków wynikających z umowy zawartej w wyniku przetargu przeprowadzonego na podstawie PrZamPubl jest nieważne, jest moim zdaniem zbyt rygorystyczne i nie znajduje uzasadnienia w ustawie. Zarówno poprzednio obowiązujący art. 12a ZamPublU, jak i obecny art. 7 ust. 3 PrZamPubl nie zawiera normy zakazującej zmiany podmiotowej po stronie wykonawcy. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu cytowanego orzeczenia zasygnalizował, że decydujące znaczenie przy wykładni art. 12a ZamPublU (obecnie art. 7 ust. 3 PrZamPubl) ma cel powołanego przepisu, którym jest ochrona interesu publicznego. Dopiero ustalenie, że w konkretnym przypadku cel ten został naruszony, pozwala na przyjęcie, że czynność do tego prowadząca ma na celu obejście ustawy, a zatem jest nieważna na podstawie art. 58 § 1 KC. Jeżeli czynność dokonana przez strony nie narusza celu art. 7 ust. 3 PrZamPubl, to czynność taka jest moim zdaniem ważna i wywiera skutki prawne w niej wyrażone.