Sankcje za przekroczenie 30 dniowego terminu płatności.
Z przekroczeniem 30 dniowego terminu płatności mamy do czynienia nie tylko w przypadku umownego wydłużenia terminu zapłaty, ale również gdy strony nie określiły takiego terminu w umowie a zapłata następuje po upływie 30 dni od dnia otrzymania świadczenia wzajemnego. Dłużnik po upływie 30 dni, liczonych od dnia spełnienia świadczenia przez wierzyciela i doręczenie dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzającego dostawę towaru lub wykonanie usługi, naraża się na zapłatę odsetek w wysokości odsetek ustawowych. W przypadku, gdy termin płatności został wydłużony mocą postanowień umownych, konieczność zapłaty odsetek zaktualizuje się jedynie wtedy, gdy wierzyciel tego zażąda. W przeciwnym wypadku dłużnik będzie nie zobowiązany do zapłaty odsetek. Inaczej sprawa przedstawia się gdy termin zapłaty nie został określony w umowie przez strony. Konieczność zapłaty odsetek ustawowych powstaje w taki przypadku z mocy samego prawa ? począwszy od 30 dnia od spełnienia świadczenia wierzyciela, aż do dnia zapłaty jednak nie dłużej niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego. Oznacza to, że dłużnik powinien zapłacić odsetki ustawowe od dłużnej kwoty, niezależnie od tego czy wierzyciel o nie zawezwał.
Przez dzień wymagalności świadczenia pieniężnego, do którego trwa obowiązek zapłaty odsetek, uważa się dzień określony w pisemnym wezwaniu dłużnika do zapłaty, w szczególności w doręczonej dłużnikowi fakturze lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, ale nie wcześniejszy niż dzień doręczenia wezwania. Za dzień wymagalności świadczenia pieniężnego, uważa się również dzień określony w wezwaniu dłużnika do zapłaty dokonanym w postaci elektronicznej, o ile strony przewidziały w umowie taki sposób składania oświadczeń woli.
Co w sytuacji termin zapłaty minął, a dłużnik mimo to nie płaci?
W takim przypadku wierzycielowi przysługuj odsetki handlowe, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki. Odsetki handlowe należą się od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty. Oczywiście i tym przypadku wierzyciel ma prawo dochodzić wyższych odsetek, jakimi są odsetki ustawowe. Może je jednak żądać tylko wtedy kiedy gdy uprzednio zawezwie o nie dłużnika. Również i w tym przypadku mamy zasadę, że odsetki handlowe należą się z mocy samego prawa, natomiast odsetki ustawowe tylko wtedy kiedy się o nie wezwie.
Taka regulacja jest z całą pewnością korzystna dla wierzycieli, bowiem daje przedsiębiorcy prawo do odsetek nawet wtedy kiedy o to nie wzywał. Wprawdzie odsetki, których wtedy może żądać wierzyciel są niższe od odsetek ustawowych (10 % zamiast 13% - stan na 13.02.2014 r.), jednak w przypadku kiedy druga strona zalega z płatnością, cenna jest każda dodatkowa kwotą, która można wtedy uzyskać.
Czy są przedsiębiorcy, dla których powyższe reguły nie mają zastosowania?
Ustawa przewiduje pewne modyfikacje w przypadku gdy dłużnikiem jest podmiot publiczny (w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1?3a ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. ? Prawo zamówień publicznych) lub podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym o którym mowa art. 4 ust. 1 pkt 2?4 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej). Termin zapłaty w przypadku takiego dłużnika nie powinien być co do zasady dłuższy niż 30 dni (lub 60 dnia w przypadku podmiotu publicznego będącego podmiotem leczniczym) liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, chyba, że dłuższy termin jest uzasadniony właściwością lub szczególnymi elementami umowy, a termin ten nie przekracza 60 dni.
Jeżeli ustalony w umowie termin zapłaty jest dłuższy lub jeżeli podmiot publiczny zalega z zapłatą już wymagalnego świadczenia pieniężnego, wierzycielowi który spełnił swoje świadczenie, po upływie tych terminów należą się odsetki handlowe. Również i wtedy wierzyciel nie musi jednak poprzestaniu na żądania wypłacenia odsetek handlowych, może żądać odsetek ustawowych, oczywiście o ile wcześniej o nie wezwał.
Nowe ustawa daje wierzycielom instrumenty, za pomocą których mogą walczyć z nieuczciwymi kontrahentami. Cel takich regulacji jest oczywisty, po pierwsze jest nim walka z nieuczciwymi zachowaniami po stronie dłużników, po drugiej przeciwdziałanie zatorom płatniczym po stronie wierzycieli.
Wierzyciel nie może przy tym zapomnieć, że prawo skorzystania z dobrodziejstwa z ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych będzie przysługiwało, o ile spełni ustawowe przesłanki. Jedną z takich przesłanek jest wystawienie w odpowiednim czasie m.in. faktury. Uprawnienia do żądania odsetek (w szczególności w stosunku do podmiotów publicznych) są uzależnione od terminu np. doręczenia faktury. Każdy przedsiębiorca powinien więc, jak najszybciej wystawiać faktury. Warto w tym miejscu przypomnieć, że zgodnie z nowym regulacjami, dotyczącymi ustawy od podatku od towarów i usług, które weszły od 1 stycznia 2014 r. w przypadku świadczenia usług budowlanych lub budowlano-montażowych, fakturę wystawia się nie później niż 30 dni od dnia wykonania usługi (art. 106i ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT).