Remonty cząstkowe dróg - usługa czy robota budowlana

Karol Klimek
Pełnomocnik
Zarządu Powiatu Pabianickiego
ds. zamówień publicznych

Jak kwalifikować bieżące naprawy dróg powiatowych ? jako roboty budowlane czy jako bieżącą konserwację ?

Zarząd Powiatu  Pabianickiego zgodnie z art. 19 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 21 marca 1985 r  o drogach publicznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 71, poz. 838 z późn. zm.) pełni funkcję zarządcy 27 dróg powiatowych , których łączna długość na terenie Powiatu Pabianickiego wynosi ponad 184 km. Stosownie do postanowień art. 20 cytowanej ustawy, do zarządcy drogi należy w szczególności:
- utrzymanie nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń 
   zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą (pkt 4),
- wykonywanie robót interwencyjnych, robót utrzymaniowych i zabezpieczających (pkt 11).
Ustawa o drogach publicznych w art. 4 zwiera między innymi definicje: remontu drogi, utrzymania drogi oraz ochrony drogi:
19) remont drogi ? wykonywanie robót przywracających pierwotny stan drogi, także przy
      użyciu wyrobów budowlanych innych niż użyte w stanie pierwotnym,
20) utrzymanie drogi ? wykonywanie robót konserwacyjnych, (podkreślenie KK),
      porządkowych i innych zmierzających do zwiększenia bezpieczeństwa i wygody ruchu,
      w tym także odśnieżanie i zwalczanie śliskości zimowej,
21) ochrona drogi ? działania mające na celu niedopuszczenie do przedwczesnego
      zniszczenia drogi, obniżenia klasy drogi, ograniczenia jej funkcji, niewłaściwego jej
      użytkowania oraz pogorszenia warunków bezpieczeństwa ruchu.
W ramach utrzymania dróg powiatowych, Zarząd Powiatu Pabianickiego przeprowadza corocznie postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na :?Wykonywanie remontów cząstkowych dróg powiatowych?. Przedmiot zamówienia  określony w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia obejmuje:
- remont cząstkowy z doprowadzeniem łaty do prostolinijnych kształtów geometrycznych
  z zastosowaniem  mieszanki mineralno ? asfaltowej gr. 5 cm z wycinką wykonaną frezarką
  ze skropieniem bitumem,
- remont cząstkowy nawierzchni bitumicznej asfaltem lanym bez wycinania nawierzchni.
Wśród drogowców i nie tylko ten rodzaj robót nazywany jest ?łataniem dziur w nawierzchni dróg i ulic?.
Zgodnie z art. 30 ust. 4 ustawy ? Prawo zamówień publicznych (Dz. U. Nr 19, poz. 177 z późn. zm.), do opisu przedmiotu zamówienia zastosowano następujące nazwy i kody określone we Wspólnym Słowniku Zamówień:
Główny przedmiot:
45 ? 23 ? 31 ? 41 ? 9     Roboty w zakresie konserwacji drogi,
Dodatkowe przedmioty:
45 ? 23 ? 31 ? 42 ? 6     Roboty w zakresie naprawy dróg,
Moim zdaniem wyżej wymienione  rodzaje prac, są robotami konserwacyjnymi w rozumieniu art. 4 pkt 20 ustawy o drogach publicznych (jak już zaznaczyłem jest to zwykłe łatanie dziur na drodze czy ulicy), które zmierzają w efekcie do zwiększenia bezpieczeństwa i wygody ruchu.  Są więc  usługą, stosownie do postanowień art. 2 pkt 10 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Natomiast organy kontrolne stawiają zarzut naruszenia przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych, przez niewłaściwe zakwalifikowanie przedmiotu zamówienia do usług a nie robót budowlanych i w związku z tym stwierdzają brak posiadania przez zamawiającego dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych oraz kosztorysu inwestorskiego, które winien posiadać zamawiający  stosownie do postanowień  art. 31 ust. 1 i art. 33 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo zamówień publicznych. Jako jeden z argumentów przytaczają również fakt, że na podstawie Wspólnego Słownika Zamówień roboty te winny być zakwalifikowane do robót budowlanych wskazując jako:
Główny przedmiot:
45-   23 ? 31 ? 40 ? 2     Roboty drogowe
i jako dodatkowe przedmioty:
45 ? 23 ? 32 -  20 ? 7     Roboty w zakresie nawierzchni dróg,
45 ? 23 ? 32 -  23 -  8     Wymiana nawierzchni drogowej,
45 ? 23 ? 32 ? 52 ?  0     Roboty w zakresie nawierzchni ulic.
Aby stwierdzić, że postawiony zarzut był słuszny należy odpowiedzieć sobie na dwa pytania:
-    czy objęte zamówieniem roboty są robotami budowlanymi ?,
-    czy zamawiający miał obowiązek posiadania dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych  oraz  kosztorysu inwestorskiego?
Prawo zamówień publicznych, określając pojęcie roboty budowlane, odsyła do definicji zawartej w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r Prawo budowlane (Dz. U z 2003 r Nr 207, poz. 2016 z późn. zm.), według którego: ?przez roboty budowlane należy rozumieć budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego?. Pragnę podkreślić, że zarówno definicja robót budowlanych, jak i definicje przebudowy, montażu, remontu i rozbiórki wskazują, że są to prace dotyczące obiektu budowlanego.
Z kolei przez obiekt budowlany należy rozumieć:
a) budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi,
b) budowlę stanowiącą całość techniczno ? użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami,
c) obiekt małej architektury.
Art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego zawiera definicję budowli:
?Art. 3 Ilekroć w ustawie jest mowa o:
    3)    budowli - należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany nie będący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: lotniska, drogi, linie kolejowe, mosty, estakady, tunele, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową?.
Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia, należy stwierdzić, że przy określaniu wartości zamówienia na roboty budowlane uwzględnia się łączną wartość zamówień przypadających na jeden obiekt budowlany. W przypadku gdy roboty na danym obiekcie budowlanym będą dokonywanie częściami (lub etapami), a owe części będą przedmiotem odrębnych zamówień w danym roku budżetowym, wartością szacunkową zamówienia jest suma wartości szacunkowych poszczególnych części.
W przypadku zamawiających zajmujących jeden budynek, ewentualnie zespół budynków stanowiących pewną całość techniczno ? użytkową, wartość zamówienia w praktyce obejmie całość wydatków na Remonty ujętych w planie finansowym tej jednostki.
W orzecznictwie Głównej Komisji Orzekającej wielokrotnie podkreślano, że zamówienie publiczne realizowane są przez jednostki sektora finansów publicznych na podstawie budżetu rocznego, w którym wydatki środków publicznych uchwalane są przez organy stanowiące do końca roku poprzedzającego właściwy rok budżetowy. W szczególnych okolicznościach prawo dopuszcza uchwalenie budżetu do dnia 31 marca danego roku budżetowego. Fakt planowania wydatków budżetowych na wstępnym etapie realizacji budżetu daje organom wykonawczym możliwość zaplanowania zamówień publicznych i realizowania wydatków w sposób skoncentrowany.
W świetle dyrektyw unijnych dotyczących zamówień publicznych podstawą obliczenia wartości zamówienia, w przypadku zamówień na roboty budowlane, jest całkowita wartość szacunkowa robót budowlanych wykonywanym w danym obiekcie  budowlanym.
Za obiekt budowlany  uważa się zaś wynik całości robót budowlanych lub inżynieryjnych, który może samoistnie spełniać funkcję gospodarczą lub techniczna.
Mimo odmiennego ujęcia, definicja ta nie jest sprzeczna z uregulowaniami zawartymi w polskim prawie budowlanym. Co więcej jest pomocna przy ustalaniu przedmiotu i wartości zamówienia.
DYREKTYWA RADY z dnia 14 czerwca 1993 r. dotycząca koordynacji procedur w zakresie udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane(93/37/EWG)
Artykuł 6
1.    Dyrektywę stosuje się do zamówień publicznych na roboty budowlane, których szacunkowa wartość, bez podatku od towarów i usług (VAT), jest nie mniejsza niż 5.000.000 euro;
2.    a) Wartość progowa, o której mowa powyżej w ust. 1, wyrażona w walutach krajowych, powinna podlegać weryfikacji, co do zasady, co dwa lata, począwszy od 1 stycznia 1992 r. Ustalenie tej wartości następuje w oparciu o średnie dzienne kursy odpowiednich walut w euro, wg średniego kursu dnia danej waluty, w okresie 24 miesięcy kończących się ostatniego dnia sierpnia, poprzedzającego dzień 1 stycznia, będący datą kolejnej weryfikacji. Kursy te powinny być publikowane w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich na początku listopada.
b) Metoda obliczania określona w lit. a) podlega na wniosek Komisji weryfikacji przez Komitet Doradczy ds. Zamówień Publicznych, po dwóch latach od jej pierwszego zastosowania.
3.    Jeżeli obiekt budowlany podzielony jest na kilka części, z których każda stanowi przedmiot odrębnego zamówienia, wartość każdej tych części powinna być uwzględniana przy obliczaniu wartości, o której mowa w ust. 1. Jeżeli łączna wartość części jest nie mniejsza niż wartość określona w ust. 1, ustęp ten stosuje się do wszystkich części. Zamawiający może odstąpić od stosowania tego ustępu w odniesieniu do tych części, których szacunkowa wartość, bez podatku od towarów i usług, jest mniejsza niż 1.000.000 euro, pod warunkiem, że łączna wartość szacunkowa tych części nie przekracza 20 % łącznej wartości wszystkich części.
4.    Obiekt budowlany lub zamówienie nie może być dzielone z zamiarem uniknięcia stosowania niniejszej dyrektywy.
Niejednokrotnie pojawiają się trudności, czy mamy do czynienia z jednym obiektem budowlanym, w szczególności, gdy chodzi o bardziej złożone roboty budowlane. Wytyczną w tej kwestii może być następująca teza zawarta w orzeczeniu Trybunału Sprawiedliwości z 5 października 2000 r w sprawie C ?16/98: z definicji obiektu budowlanego wynika, że ocena, czy mamy do czynienia z jednym obiektem budowlanym, musi być dokonana w świetle funkcji ekonomicznej i technicznej, jakie spełnia wynik tych prac budowlanych.
Należy pamiętać, że zakaz podziału zamówienia nie ma charakteru bezwzględnego i w praktyce rynku zamówień publicznych dochodzi do podziału zamówień. Zabroniony jest tylko taki podział zamówienia, w wyniku którego następuje obniżenie wartości szacunkowej poniżej kwot, z którymi ustawa wiąże dodatkowe wymogi formalne.
W sprawach, o których mowa wyżej wypowiadała się wielokrotnie Główna Komisja Orzekająca w sprawach dyscypliny finansów publicznych. Orzeczenia zostały wydane wprawdzie pod rządami ustawy o zamówieniach publicznych, jednak zachowują one swoją aktualność w obecnym stanie prawnym.
Orzeczenie I
W miejscowości W. odbyły się przetargi nieograniczone na wykonanie robót asfaltobetonowych na sześciu ulicach. Łączna wartość wszystkich zamówień wynosiła 284.337,62 zł, co zostało ustalone na podstawie kosztorysów inwestorskich. Na wykonanie robót zawarto sześć umów z wybranym wykonawcą, którym we wszystkich przypadkach była Spółdzielnia Kółek Rolniczych w W.
Prezydent Miasta W. obwiniony został o naruszenie dyscypliny finansów publicznych przez podział zamówienia na części.
Komisja Orzekająca I instancji uznała, że zlecenie wykonania robót na poszczególnych ulicach powinno nastąpić w ramach jednego postępowania przetargowego, w szczególności z uwagi na wartość kosztorysową robót przekraczającą łącznie próg ustawowy wiążący się z obostrzeniami formalnymi.
Główna Komisja Orzekająca postanowiła uniewinnić obwinionego od zarzutu naruszenia polegającego na dokonaniu podziału zamówienia publicznego z naruszeniem zakazu określonego w art. 3 ust. 2 ustawy o zamówieniach publicznych. Ustawa wprowadziła zasadę prowadzenia postępowania o zamówienie publiczne po wcześniejszym ustaleniu jego wartości szacunkowej zgodnie z wymogami art. 2 pkt 9 ustawy, to jest z należytą starannością. Zabronione ustawowo jest obniżanie wartości szacunkowej zamówienia lub  podział zamówień skutkujący obniżeniem wartości szacunkowej i w ten sposób obejście ustawy lub uniknięcie procedur zamówień publicznych bardziej sformalizowanych przy wysokich wartościach zamówienia. Zgodnie z przepisami Prawa zamówień publicznych ustalenie wartości szacunkowej z należytą starannością przy zamawianiu robót budowlanych polegać powinno na sporządzeniu kosztorysu inwestorskiego. Skoro więc wartość szacunkowa dla robót budowlanych, jak też zakres ustala się na podstawie kosztorysu inwestorskiego, a ten dokument sporządza się do odrębnych obiektów budowlanych, to tym samym zamówienia publiczne mają swoją odrębność i brak jest podstaw do ich łącznego zlecania we wspólnej procedurze przetargowej (orzeczenie GKO z dnia 11 kwietnia 2002 r. CCXV DF/GKO/Odw.-199/290/2001).
Orzeczenie II
Rozpatrując odwołanie w sprawie Dyrektora Zarządu Drogowego, który udzielił dwóch zamówień na wykonanie remontu cząstkowego emulsją i grysami nawierzchni dróg powiatowych, Główna Komisja Orzekająca stwierdziła, co następuje:
Zakaz dzielenia zamówienia na części wynika z art. 3 ust. 2 ustawy o zamówieniach publicznych. Ustawa ta stwierdza jednocześnie w art. 2 pkt 4, że przez zamówienie publiczne należy rozumieć między innymi zamówienie na roboty budowlane. Z kolei art. 2 ust. 1 ustawy stwierdza, że jeżeli w ustawie jest mowa o robotach budowlanych, to należy przez to rozumieć roboty budowlane w rozumieniu ustawy Prawo budowlane. Zgodnie z  definicją obiektu budowlanego zawartą w art. 3 pkt 1 Prawa budowlanego,  każda z dróg powiatowych jest odrębnym obiektem budowlanym.
Z powyższego stanu prawnego wynika więc, że zamówienia publicznego można dokonać odrębnie na każdy obiekt budowlany, a każda droga powiatowa ( o odrębnej numeracji, odrębnym położeniu) jest odrębnym obiektem budowlanym. Zawarcie dwóch odrębnych umów na Remonty dwóch odrębnych dróg powiatowych uznać należy za dwa odrębne zamówienia publiczne, a nie za podzielenie jednego zamówienia na dwie części
Należy  przypomnieć, że zgodnie z treścią art. 3 pkt. 7  ustawy Prawo budowlane, roboty budowlane to budowa, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego.
Natomiast ? remont  (art. 3 pkt. 8 ) to wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a nie stanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym?.
Powstaje pytanie co to jest ?bieżąca konserwacja?. Jakie prace mogą wchodzić w jej zakres? Zarówno przepisy prawa budowlanego jak i przepisy Prawa zamówień publicznych, nie precyzują co należy rozumieć pod pojęciem ?bieżącej konserwacji?.
Pozwolę sobie przytoczyć definicję ?bieżącej konserwacji?, która ukazała się Biuletynie Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie Nr 1/2002. Regionalna Izba Obrachunkowa powołuje się na treść pisma MSWiA z dnia 3 kwietnia 1997 r. (znak BA/JW./71-28/97 skierowanego do Ministra Finansów, w którym stwierdzono:
?pod pojęciem bieżącej konserwacji budynku (lokalu) rozumie się nie będące remontem czynności (roboty) mające na celu utrzymanie w należytym stanie budynku (lokalu), w tym również wyposażenia, armatury i urządzeń, dźwigów, instalacji sanitarnych, instalacji elektrycznych, instalacji klimatyzacyjnych i wentylacyjnych, spalinowych i dymowych (np. przegląd i regulacja, mycie i czyszczenie, oliwienie i smarowanie, wymiana uszczelek). Oznacza to w konserwacji, że wydatki na roboty (czynności), które mają na celu utrzymanie budynku (lokalu) w należytym porządku lub sprawności technicznej wyposażenia, armatury i urządzeń ? zalicza się do bieżącej konserwacji?.
czy tego rodzaju roboty można nazwać budowlanymi w rozumieniu przywołanych wyżej przepisów ustawy Prawo budowlane? Z cała pewnością nie! I to nawet gdybyśmy pokusili się o uznanie ich za ?remont? jako element robót budowlanych, bo przecież remont to wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, przy czym dopuszczone jest stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym
Objęte przedmiotowym zamówieniem prace to wyłącznie prace polegające na konieczności utrzymania dróg powiatowych w należytym stanie technicznym (uzupełnienie ubytków w  nawierzchni asfaltowej poprzez wycinkę części uszkodzonej i zalanie powstałego ubytku nową mieszanką mineralno ? asfaltową), a więc prace czysto konserwacyjne, zatem w rozumieniu ustawy o zamówieniach publicznych ?usługi? , czyli że zamawiający nie miał obowiązku posiadania dokumentacji projektowej ani też kosztorysu inwestorskiego.
Należy pamiętać, że gdyby roboty objęte zamówieniem były robotami budowlanymi obowiązkiem zamawiającego byłoby posiadanie zgodnie z wymogami art. 31 ust.1 ?dokumentacji projektowej i specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych?
Skoro objęte zamówieniem roboty nie są robotami budowlanymi, to zamawiający nie ma obowiązku określenia przedmiotu zamówienia za pomocą dokumentacji projektowej i specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych.
Należałoby zadać w tym miejscu dwa pytania:
-    jak zdaniem kontrolującego powinna wyglądać dokumentacja określająca ten przedmiot zamówienia?
-    w jaki sposób zamawiający miał opracować kosztorys inwestorski  dla określenia tego zamówienia zachowując wymogi obowiązującego w tym zakresie rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie określenia metod i podstaw sporządzenia kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno ? użytkowym (Dz. U. Nr 130, poz. 1389), skoro w myśl rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno ? użytkowego (Dz. U. Nr 2002, poz. 2072 z późn. zm.):
?dokumentacja projektowa, służąca do opisu przedmiotu zamówienia na wykonanie robót budowlanych, dla których nie jest wymagane pozwolenie na budowę, (w przypadku remontów cząstkowych dróg nie jest bowiem wymagane pozwolenie na budowę ? dopisek K.K.) składa się w szczególności:
1)    z planów, rysunków lub innych  dokumentów umożliwiających jednoznaczne określenie rodzaju i zakresu robót budowlanych podstawowych oraz uwarunkowań i dokładnej lokalizacji ich wykonywania,
2)    przedmiaru robót,
3)    projektów, pozwoleń, uzgodnień i opinii wymaganych odrębnymi przepisami?
a
?specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych stanowią opracowania zawierające w szczególności zbiory wymagań, które są niezbędne do określenia standardu i jakości wykonania robót, w zakresie sposobu wykonania robót budowlanych, właściwości wyrobów budowlanych oraz oceny prawidłowości wykonania poszczególnych robót?.
Należy podkreślić, że wymagania dotyczące dokumentacji projektowej zawarte w § 4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. mają charakter katalogu otwartego, czyli powinna składać się co najmniej z dokumentów określonych w § 4 ust.2 pkt 1 ? 3.
Nie potrzeba specjalnych wyjaśnień, aby stwierdzić, że żadne z wymienionych wyżej opracowań nie jest potrzebne do ?łatania dziur na drodze? a tym samym do określenia przedmiotu zamówienia, o którym wyżej.
Jest zastanawiające co miał na myśli kontrolujący stawiając zamawiającemu zarzut braku ?między innymi dokumentacji określającej przedmiot zamówienia oraz kosztorysu inwestorskiego?. Jeżeli każda powiatowa jest odrębnym obiektem budowlanym, to zgodnie z przepisami prawa budowlanego jak i cytowanych wyżej  rozporządzeń Ministra Infrastruktury z 18 maja i 2 września 2004 r., zamawiający mający zarząd nad 27 drogami powiatowymi, winien opracować 27 kosztorysów inwestorskich i 27 dokumentacji projektowych. W przypadku ?łatania dziur? jest to moim zdaniem totalna bzdura. W jaki sposób zamawiający ma wypełnić dyspozycje zawarte w § 8 -10 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. np. nazwę i opis pozycji przedmiaru robót oraz obliczenia ilości jednostek miary dla pozycji przedmiarowej (§ 10 ust.1 pkt 4), ilość jednostek miary pozycji przedmiaru ( § 10 ust. 1 pkt 6), skoro w chwili opracowania przedmiaru robót, nie zna rozmiaru i miejsca w którym może powstać dziura na drodze czy ulicy.
Inspiracją dla napisania niniejszego tekstu jest niepokojące zjawisko nazbyt pochopnego kwalifikowania do robót budowlanych zamówień, które nie powinny być do tej kategorii zaliczone. Ma ono szerszy wymiar niż ten wynikający z opisanego przykładu i nie dotyczy wyłącznie organów kontrolnych.
W tej sytuacji trzeba przypomnieć, że dyrektywy europejskie wykazują znaczną ostrożność przy kwalifikowaniu zamówień do określonych kategorii.
W dyrektywach 92/50/EWG oraz 93/37/EWG znajdujemy tezę, że ?generalnie rozstrzygnięcie znaczenie  ma, określenie zakresu ? co jest głównym celem zamówienia, a która jego część ma charakter uzupełniający (pochodny)?.
W podobnym kierunku wydają się także zmierzać orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.
Np. w sprawie C ?331/92 w p. 27 orzeczenia czytamy, że powołując się na Dyrektywę 92/50/EEC, Trybunał wywodzi z p. 16 wstępu do wskazanej dyrektywy ?iż aby dane zamówienie było zamówieniem na roboty budowlane, jego przedmiotem musi być wykonanie pewnych prac. Jednakowoż, o ile roboty budowlane mają charakter uzupełniający (są raczej pochodne) niż stanowią przedmiot zamówienia, nie uprawniają one do traktowania takiego zamówienia jako zamówienia na roboty budowlane?, co miało miejsce w omawianym przypadku.
Ujmując rzecz wprost ? nie wszystko, co przypomina roboty budowlane lub zawiera elementy takich robót jest zamówieniem publicznym na roboty budowlane